फॉरेन मेडिकल (एमबीबीएस) ग्रॅज्युएट्स एफएमजीई परीक्षेत यशस्वी होण्यात अपयशी
मुंबई,(आयर्विन टाइम्स):
विदेशात एमबीबीएस पूर्ण करणाऱ्या भारतीय विद्यार्थ्यांची संख्या सतत वाढत आहे. मात्र, परत आल्यावर राष्ट्रीय किंवा राज्य वैद्यकीय परिषदेत तात्पुरते किंवा कायमस्वरूपी नोंदणी मिळण्यापूर्वी घेतली जाणारी फॉरेन मेडिकल ग्रॅज्युएशन एक्झामिनेशन (एफएमजीई) ही परीक्षा ते उत्तीर्ण करू शकत नाहीत. गेल्या तीन वर्षांत एफएमजीई देणाऱ्या फॉरेन मेडिकल ग्रॅज्युएट्सची संख्या ४० हजारांवरून ६० हजारांपर्यंत वाढली आहे.
तथापि, याच परीक्षेतील उत्तीर्णतेचे प्रमाण २४% वरून १६% पर्यंत खाली आले आहे. म्हणजेच सुमारे ८०% विद्यार्थी एफएमजीई परीक्षा उत्तीर्ण करण्यात अपयशी ठरतात. परिणामी, ते भारतात येऊन वैद्यकीय व्यवसाय सुरू करू शकत नाहीत. शिक्षण तज्ज्ञ देव शर्मा यांनी सांगितले की, हजारोंच्या संख्येने भारतीय विद्यार्थी रशिया, युक्रेन, चीन, आर्मेनिया आणि जॉर्जिया सारख्या देशांमधून एमबीबीएस अभ्यासक्रम पूर्ण करून परत येतात.
अशा मेडिकल ग्रॅज्युएट्ससाठी नेशनल बोर्ड ऑफ एक्झामिनेशन इन मेडिकल सायन्सेस (एनबीईएमएस) कडून फॉरेन मेडिकल ग्रॅज्युएट एक्झामिनेशन (एफएमजीई) आयोजित केली जाते. ही परीक्षा उत्तीर्ण केल्यानंतरच विद्यार्थ्यांना राष्ट्रीय किंवा राज्य वैद्यकीय परिषदेत तात्पुरते/कायमस्वरूपी नोंदणीसाठी पात्र मानले जाते. भारतात वैद्यकीय सेवा सुरू करण्यापूर्वी ही नोंदणी आवश्यक आहे.
गेल्या वर्षी फक्त १६% विद्यार्थीच एफएमजीई उत्तीर्ण
१२ जानेवारी २०२३ रोजी विदेशातून एमबीबीएस केलेले ६० हजारांपेक्षा अधिक विद्यार्थी एफएमजीई परीक्षेत सामील झाले. त्यापैकी केवळ १० हजार विद्यार्थ्यांनीच परीक्षा उत्तीर्ण केली. उत्तीर्ण होणारे विद्यार्थी केवळ १६% होते. २०२१ मध्ये ४०७४० विद्यार्थी परीक्षेला बसले होते. त्यातील ९९९६ विद्यार्थी उत्तीर्ण झाले होते. हे प्रमाण २४.५३ होते. २०२२ मध्ये ५२०३० विद्यार्थी सहभागी झाले होते. त्यापैकी १२१४८ विद्यार्थी उत्तीर्ण झाले होते. २०२३ मध्ये ६१२१६ विद्यार्थी सहभागी झाले होते, त्यापैकी १०२६१ विद्यार्थी उत्तीर्ण झाले. उत्तीर्ण होण्याचे प्रमाण १६.६७ आहे.
ऑनलाइन अर्जाची प्रक्रिया आजपासून सुरू
फॉरेन मेडिकल ग्रॅज्युएशन एक्झामिनेशन (एफएमजीई डिसेंबर-२०२४) १२ जानेवारी २०२५ रोजी आयोजित करण्यात येईल. या परीक्षेसाठी ऑनलाइन अर्ज २८ ऑक्टोबर रोजी दुपारी ३ वाजल्यापासून सुरू होतील. ऑनलाइन अर्जाची ही प्रक्रिया १८ नोव्हेंबरपर्यंत सुरू राहील. परीक्षेचा निकाल १२ फेब्रुवारीला जाहीर केला जाईल.
विदेशात एमबीबीएस पूर्ण करून भारतात परत येणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी फॉरेन मेडिकल ग्रॅज्युएट एक्झामिनेशन (एफएमजीई) पास होणे गरजेचे आहे. मात्र, अपयशाचे प्रमाण सतत वाढत असल्याने हे चिंताजनक झाले आहे. तीन वर्षांतील आकडेवारीवरून हे लक्षात येते की परीक्षेत पास होणाऱ्या विद्यार्थ्यांचे प्रमाण घटत चालले आहे, आणि सध्या फक्त १६.६७% विद्यार्थीच यशस्वी होत आहेत.
अपयशाचे कारणे
1. विदेशी शिक्षण प्रणालीतील फरक: रशिया, चीन, युक्रेन यासारख्या देशांत भारतातील एमबीबीएस अभ्यासक्रमाच्या तुलनेत काही वेगळ्या पद्धतीने वैद्यकीय शिक्षण दिले जाते. त्यामुळे भारतीय परीक्षांच्या स्वरूपाशी जुळवून घेण्यात विद्यार्थ्यांना अडचणी येऊ शकतात.
2. एफएमजीई परीक्षेतील कठोरता: ही परीक्षा विद्यार्थ्यांच्या वैद्यकीय ज्ञानाची कसोटी पाहते, जी खूप कठीण आहे. परदेशात वैद्यकीय शिक्षण घेतलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी ही परीक्षा भारतातील पाठ्यक्रमाशी समतोल साधण्याच्या दृष्टिकोनातून आव्हानात्मक असते.
3. योग्य मार्गदर्शनाचा अभाव: परदेशात शिकताना भारतीय परीक्षेच्या तयारीसाठी विशेष मार्गदर्शन मिळत नाही. परिणामी, परीक्षेचा सखोल अभ्यास करणे आणि आवश्यक कौशल्ये आत्मसात करणे कठीण जाते.
अपयश कमी करण्यासाठी उपाय
1. पूर्वतयारी अभ्यासक्रम (ब्रिज कोर्स): एफएमजीई परीक्षेसाठी परत येणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी विशेष ब्रिज कोर्स किंवा पूर्वतयारी कार्यक्रम राबवावे. त्यात भारतीय वैद्यकीय अभ्यासक्रमातील आवश्यक संकल्पना व परीक्षेची तयारी याबाबत सखोल मार्गदर्शन द्यावे.
2. विद्यार्थ्यांना परदेशात शिक्षण घेण्यापूर्वी मार्गदर्शन: विद्यार्थ्यांना परदेशात जाण्यापूर्वी त्यांच्या अभ्यासक्रमाची आणि भारतीय एफएमजीईच्या स्वरूपाची सखोल माहिती दिली जावी. त्यात परीक्षा उत्तीर्ण होण्यासाठी लागणाऱ्या साधनांचा समावेश असावा.
3. ऑनलाइन तयारी सत्रे आणि अभ्यास साधन उपलब्ध करून देणे: भारत सरकार आणि वैद्यकीय संस्थांकडून ऑनलाइन तयारी सत्रे, मॉक टेस्ट्स, आणि अभ्यासक्रमांचे स्रोत उपलब्ध करून दिले जावेत. यामुळे विद्यार्थ्यांना अभ्यासाची दिशा आणि परीक्षेचा योग्य अनुभव मिळेल.
4. अभ्यासक्रमात कौशल्य आधारित बदल: एफएमजीई परीक्षेतील कठीण प्रश्नांची तयारी करण्यासाठी विद्यार्थ्यांना सखोल ज्ञानाबरोबर कौशल्ये देणाऱ्या अभ्यासक्रमाचे नियोजन करावे.
5. समायोजित अभ्यास साहित्य उपलब्ध करणे: एफएमजीई परीक्षेतील महत्त्वाच्या टॉपिक्सवर आधारित सामग्री विद्यार्थ्यांना दिली जावी. विशेषतः भारतीय मेडिकल अभ्यासक्रमाशी संबंधित असलेल्या घटकांवर भर देणे आवश्यक आहे.
विदेशातून एमबीबीएस करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना भारतीय वैद्यकीय क्षेत्रात करिअर करण्यासाठी एफएमजीई उत्तीर्ण होणे गरजेचे आहे. या आव्हानाचा सामना करण्यासाठी अभ्यासक्रमात बदल, मार्गदर्शन आणि योग्य साधनांची उपलब्धता ही गरज लक्षात घेतली पाहिजे.