Shirala leopard hotspot: शिराळा तालुक्यात बिबट्यांच्या सततच्या हल्ल्यांमुळे भीतीचे वातावरण. घरात घुसलेले बिबटे, पशुधनाची हानी, बालकावर हल्ला आणि वन विभागाची धावपळ – सविस्तर वाचा.
शिराळा,(आयर्विन टाइम्स प्रतिनिधी):
सांगली जिल्ह्यातील शिराळा तालुका सध्या एका गंभीर आणि भीतीदायक वास्तवाला सामोरा जात आहे. गेल्या तीन महिन्यांत घडलेल्या सलग घटनांमुळे शिराळा हा बिबट्यांचा ‘हॉट स्पॉट’ बनत चालल्याचे स्पष्ट होत आहे. एकेकाळी जंगलापुरता मर्यादित असलेला बिबट्याचा वावर आता थेट मानवी वस्तीपर्यंत, अगदी घरांच्या अंगणात पोहोचला आहे.
जंगलातून थेट अंगणात
सध्या ऊसतोडीचा हंगाम सुरू असून मोठ्या प्रमाणावर उसाचे फड मोकळे होत आहेत. यामुळे बिबट्यांना लपण्यासाठी असलेले नैसर्गिक आडोसे कमी झाले असून त्याचा थेट परिणाम मानवी वस्त्यांवर होत आहे. एरव्ही शेताच्या बांधावर दिसणारा बिबट्या आता मोकळेपणाने गावांमध्ये संचार करताना दिसत आहे. दारात बांधलेल्या जनावरांवर हल्ले होणे, कोंबड्या, कुत्री गायब होणे अशा घटना रोजच्या झाल्या आहेत.
घरात घुसलेला बिबट्या आणि थरारक प्रसंग
दि. १८ ऑगस्ट रोजी माळेवाडी (ता. शिराळा) येथील घटना संपूर्ण तालुक्याला हादरवणारी ठरली. कोकरूड पैकी माळेवाडी येथील अश्विनी अरुण गोसावी यांनी विलक्षण धैर्य आणि प्रसंगावधान दाखवत घरात शिरलेल्या बिबट्याला कोंडून ठेवले. त्यांच्या या धाडसामुळे वन विभागाला बिबट्याला जेरबंद करण्यात यश आले. हा बिबट्या मादी जातीचा असून त्याचे वय साधारण दीड ते दोन वर्षे असल्याचे स्पष्ट झाले.
शिवरवाडीत पुन्हा दहशत
दि. ११ डिसेंबर रोजी शिवरवाडी (ता. शिराळा) येथे पुन्हा एकदा बिबट्याने दहशत निर्माण केली. अशोक बेंद्रे आणि नाथा बेंद्रे यांच्या समयसूचकतेमुळे दीड वर्षांची मादी बिबट्या जेरबंद करण्यात आली. मात्र, अजूनही या परिसरात एक बिबट्या असल्याचे ग्रामस्थांचे म्हणणे असून त्यामुळे भीतीचे वातावरण कायम आहे.
बालकावर हल्ला : माणसाच्या जीवावर बेतलेली घटना
दि. ६ ऑक्टोबर रोजी गिरजवडे पैकी मुळीकवाडी येथे घडलेली घटना अत्यंत गंभीर आहे. आरव अमोल मुळीक या लहान बालकावर बिबट्याने हल्ला केला. आजोबांच्या ओरडण्यामुळे बिबट्याने पळ काढला, मात्र आरवला १७ ठिकाणी जखमा झाल्या. हा प्रसंग केवळ पशुधनापुरता प्रश्न नसून मानवी जीव धोक्यात असल्याची ठळक जाणीव करून देणारा आहे.
वन विभागावर वाढता ताण
या सततच्या घटनांमुळे शिराळा वन विभाग अक्षरशः हादरून गेला आहे. सध्या वन विभागाकडे वनपाल ३, वनरक्षक ८, वनमजूर ८ आणि मदतीसाठी प्राणीमित्रांचे सहकार्य आहे. गेल्या आठ दिवसांपासून कर्मचारी रात्रंदिवस उसाच्या फडात डोळ्यात तेल घालून गस्त घालत आहेत. प्राणीमित्र आणि रेस्क्यू टीममुळे वन विभागाला मोठा हातभार लागत असला, तरी मनुष्यबळ आणि साधनसामग्रीची मर्यादा प्रकर्षाने जाणवत आहे.
पशुधनाची मोठी हानी, ग्रामस्थांचा संताप
बिबट्यांच्या सततच्या हल्ल्यांमुळे पशुधनाची मोठ्या प्रमाणावर हानी होत आहे. गुरुवारी शिवरवाडीतील ग्रामस्थांनी दाखवलेला आक्रमकपणा हा केवळ स्वतःच्या जीवासाठी नव्हता, तर त्यांच्या पशुधनाच्या सुरक्षेसाठी होता. वारंवार होणाऱ्या घटनांमुळे संतप्त ग्रामस्थांनी वन विभागाच्या कर्मचाऱ्यांना अडवून प्रश्नांची सरबत्ती केली.
‘घाबरू नका, सहकार्य करा’ – वन विभागाचे आवाहन
या पार्श्वभूमीवर उपवनसंरक्षक नवनाथ कांबळे यांनी महत्त्वपूर्ण माहिती दिली आहे. जिल्हा नियोजन समितीकडे अत्याधुनिक साधनसामग्रीची मागणी करण्यात आली असून ती लवकरच मिळण्याची शक्यता आहे. ग्रामस्थांनी घाबरून न जाता वन विभागाला सहकार्य करावे, असे आवाहन त्यांनी केले आहे.
तसेच, मागील काही वर्षांचा डेटा अभ्यासून शिराळा येथे वन्यप्राण्यांसाठी प्राथमिक उपचार केंद्र उभारणे अत्यंत आवश्यक असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले. यासाठी शासनाकडे पाठपुरावा सुरू असून, बिबट्या अलर्ट सिस्टिमसाठी यापूर्वीच प्रस्ताव पाठवण्यात आला आहे.
ग्रामस्थांचा आर्त आवाज
शिवरवाडीचे ग्रामस्थ अशोक बेंद्रे यांनी आपल्या भावना व्यक्त करताना सांगितले,
“आम्ही वन विभागाला वेळोवेळी सांगितले आहे. अजूनही उत्तर भागात बिबट्यांची मोठी संख्या आहे. रोज दारातून कोंबड्या, कुत्री गायब होत आहेत. आमचा जीव जाण्याआधी बिबट्यांचा बंदोबस्त करा.”
निष्कर्ष
शिराळा तालुक्यातील परिस्थिती ही केवळ वन्यप्राणी आणि मानव यांच्यातील संघर्षापुरती मर्यादित राहिलेली नाही. ती आता मानवी सुरक्षितता, पशुधनाचे नुकसान आणि वन व्यवस्थापनाच्या मर्यादा यांचा गंभीर प्रश्न बनली आहे. योग्य नियोजन, अत्याधुनिक साधनसामग्री, प्राथमिक उपचार केंद्र आणि ग्रामस्थ–वन विभाग यांच्यातील समन्वय याच माध्यमातून या संकटावर मात करता येईल. अन्यथा शिराळा खरोखरच बिबट्यांचा कायमस्वरूपी ‘हॉट स्पॉट’ ठरण्याची भीती नाकारता येणार नाही.
Shirala Taluka Turns into Leopard Hotspot; Fear Grips Villagers
Shirala, (Irwin Times Correspondent):
Shirala taluka in Sangli district has emerged as a leopard hotspot over the past three months. With leopards increasingly venturing into human settlements, fear has spread among villagers. Due to sugarcane harvesting, fields have been cleared, resulting in leopards freely roaming into courtyards and a rise in attacks on livestock.
On August 18, the Forest Department successfully captured a female leopard aged between one and a half to two years after it entered a house in Malewadi. Similarly, on December 11, another one-and-a-half-year-old female leopard was trapped in Shivrawadi. However, villagers claim that at least one more leopard is still present in the area.
Earlier, on October 6, a leopard attacked and seriously injured a child, Aarav Amol Mulik, at Mulikwadi in Girjewade village. Continuous leopard attacks have caused significant loss to livestock, prompting angry villagers to question the Forest Department.
Meanwhile, Deputy Conservator of Forests Navnath Kamble stated that a demand for advanced equipment has been submitted and appealed to villagers to remain calm and cooperate with the Forest Department.