सौर ऊर्जा करिअर संधी: नोकरी आणि व्यावसायिक लाभ
सौर ऊर्जा क्षेत्रात आज विविध देशांत आणि विशेषतः भारतात नोकऱ्यांचे नवीन दरवाजे उघडले आहेत. पर्यावरणासाठी स्वच्छ व नवीकरणीय ऊर्जा असलेल्या सौर ऊर्जा क्षेत्रात सोलर पॅनेल इंस्टॉलर, अभियंता, ऊर्जा विश्लेषक, आणि उत्पादक यांसारख्या भूमिकांसाठी रोजगाराच्या संधी वेगाने वाढत आहेत. कोणत्याही करिअरची सुरुवात केल्यावर त्या क्षेत्राचे वैयक्तिक तसेच व्यावसायिक लाभ मिळू शकतात, मात्र सौर ऊर्जा उद्योग हे दोन्ही स्तरांवर लाभदायी आहे. चला तर मग या क्षेत्रात तुम्ही करिअर कसे घडवू शकता हे जाणून घेऊ.
सौर ऊर्जा क्षेत्राचे विविध पैलू
सौर ऊर्जा उद्योगात काम करण्याच्या संधी विविध प्रकारच्या भूमिकांसह उपलब्ध आहेत. या क्षेत्रात तुम्ही इंस्टॉलरपासून ऊर्जा विश्लेषकांपर्यंत आणि अभियंत्यांपासून सोलर उत्पादनाशी संबंधित तांत्रिक भूमिकांपर्यंत काम करू शकता. सौर ऊर्जा फक्त भारतातच नव्हे तर परदेशातही वाढते आहे. अनेक देश पर्यावरण संवर्धनासाठी आणि ऊर्जा स्वावलंबनासाठी सौर ऊर्जा आणि इतर नवीकरणीय ऊर्जेचा अवलंब करीत आहेत. यामुळे या क्षेत्रात तज्ञांची वाढती मागणी आहे.
१. सोलर पॅनल इंस्टॉलेशन कोर्स
सोलर पॅनल इंस्टॉलेशन हे एक महत्त्वाचे कौशल्य आहे, ज्यामध्ये सौर ऊर्जेचा तंत्रज्ञानावर कसा वापर करायचा हे शिकवले जाते. तुम्ही खालील कोर्सेसमधून या क्षेत्रात तांत्रिक कौशल्ये मिळवू शकता:
– राष्ट्रीय इलेक्ट्रॉनिकी व माहिती तंत्रज्ञान संस्था (NIELIT): सोलर पावर इंस्टॉलेशनसाठी ऑनलाईन कोर्सेस.
– भारतीय सौर ऊर्जा संस्था आणि अॅडव्हान्स इलेक्ट्रिकल डिझाइन आणि इंजिनीयरिंग इंस्टिट्यूट: सर्टिफिकेट, डिप्लोमा कोर्सेस व कार्यशाळांमध्ये सहभागी होऊन सोलर पॅनल इंस्टॉलेशनचे तंत्र शिकता येते.
– स्किल इंडिया प्लॅटफॉर्म: दहावी आणि बारावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी “सोलर पॅनल इंस्टॉलेशन टेक्निशियन” कोर्सची उपलब्धता.
या कोर्सेसची नोंदणी करण्यासाठी तुम्ही अधिकृत लिंक tinyurl.com/a4435kex वर अर्ज करू शकता. याशिवाय ‘कोर्सेरा, एडएक्स आणि उडेमी’ सारख्या ऑनलाईन प्लॅटफॉर्म्सवरही सोलर एनर्जीमधील सर्टिफिकेट कोर्सेस उपलब्ध आहेत.
२. डिग्री कोर्सेस
बारावी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी सौर ऊर्जा क्षेत्रात अधिक खोलात जाण्यासाठी विविध डिग्री कोर्सेस उपलब्ध आहेत. तुम्ही जेईई मेन किंवा इतर प्रवेश परीक्षा देऊन किंवा थेट कॉलेज काउन्सिलिंगच्या माध्यमातून खालील अभ्यासक्रमात प्रवेश घेऊ शकता:
– बी.टेक इन सोलर आणि पर्याय ऊर्जा (Alternative Energy)
– बी.टेक इन ऊर्जा अभियंता (Energy Engineering)
– बी.ई इन सोलर एनर्जी
– बी.एससी इन नवीकरणीय ऊर्जा
या अभ्यासक्रमानंतर तुम्ही ‘एम.टेक किंवा एम.एससी इन रिन्यूएबल एनर्जी’, ‘एम.टेक इन एनर्जी इंजिनीयरिंग’, ‘एम.ई इन सोलर एनर्जी’ या पदव्युत्तर अभ्यासक्रमांतही प्रवेश घेऊ शकता.
३. व्यावहारिक ज्ञान
सौर ऊर्जा क्षेत्राचे वास्तविक अनुभव मिळविण्यासाठी विविध इंटर्नशिप्सची संधी उपलब्ध आहे. त्यामध्ये प्रमुख आहेत:
– नवीन आणि नवीकरणीय ऊर्जा मंत्रालय (MNRE): येथे २-६ महिन्यांच्या इंटर्नशिपमध्ये सहभागी होऊन तांत्रिक व व्यावसायिक ज्ञान मिळवता येते. निवड झालेल्या विद्यार्थ्यांना दरमहा १५,००० रुपये स्टायपेंड दिले जाते.
– ‘सोलर एनर्जी कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड’, ‘नेशनल इंस्टिट्यूट ऑफ टेक्नोलॉजी (NIT)’ आणि ‘दिल्ली टेक्निकल युनिव्हर्सिटी’: या संस्थांमध्ये इंटर्नशिप करून कामातील विविध तंत्र समजून घेता येतात.
४. भारत व विदेशातील रोजगार संधी
सौर ऊर्जा क्षेत्रात विविध सरकारी व खाजगी संस्थांमध्ये नोकरीच्या संधी उपलब्ध आहेत. भारतात तुम्ही सोलर फोटोवोल्टेइक इंस्टॉलर, सोलर अभियंता, ऊर्जा विश्लेषक, आणि सोलर कन्सल्टंट अशा भूमिकांमध्ये कार्य करू शकता. परदेशातही हेच कौशल्य वापरून इबरड्रोला एसए, जीई वर्नोवा, नेक्स्टएरा एनर्जी, कॉन्स्टेलेशन एनर्जी कॉर्प सारख्या आघाडीच्या कंपन्यांमध्ये रोजगाराच्या संधी मिळवू शकता.
सौर ऊर्जा क्षेत्रात करिअर घडविणे हे पर्यावरण संवर्धनासोबतच व्यक्तिगत प्रगतीसाठी देखील एक उत्तम पर्याय ठरू शकते. योग्य प्रशिक्षण आणि कौशल्ये मिळवून तुम्ही या क्षेत्रात उज्वल भविष्य घडवू शकता.