सायबर फसवणूक: पोलिसांचे नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आवाहन
सायबर गुन्ह्यांचे प्रमाण जगभरात वाढत असताना, नागरिकांना सायबर गुन्हेगारांनी दाखविलेली फसवणुकीची विविध तंत्रे आणि त्यांच्यापासून कसे सावध राहावे, याची माहिती असणे अत्यंत गरजेचे आहे. अलीकडच्या काळात सायबर गुन्हेगारांनी समाजात भीती आणि अनिश्चितता पसरवून लोकांकडून आर्थिक आणि वैयक्तिक माहितीची चोरी करण्यासाठी विविध तंत्रांचा वापर केला आहे. पोलिसांनी नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आवाहन केले असून, सोशल मीडियावरील निष्क्रिय खाते डिलिट करण्याचा सल्ला दिला आहे.
सायबर गुन्हेगारांचे प्रमुख फसवणूक तंत्र
सायबर गुन्हेगार विविध माध्यमांद्वारे संपर्क साधून लोकांची फसवणूक करतात. व्हॉट्सअॅप, सोशल मीडिया, ई-मेल, आणि फोन कॉल्स यांचा वापर करून ते सामान्य नागरिकांच्या आयुष्यात घुसखोरी करतात. सायबर गुन्हेगारांकडून वापरले जाणारे काही महत्वाचे तंत्र म्हणजे:
१. कॉल आणि मेसेजद्वारे फसवणूक
सायबर गुन्हेगार फोन कॉल किंवा व्हॉट्सअॅप कॉलद्वारे हिंदी किंवा इंग्रजी भाषेत संभाषण करतात. हे गुन्हेगार समाजातील बदनामी, अटकेची भीती किंवा गुन्हा दाखल करण्याचे भय दाखवून लोकांना फसवतात. हे कॉल साधारणपणे खोट्या पोलिस किंवा सरकारी अधिकारी म्हणून केले जातात.
२. शेअर मार्केटमध्ये नफ्याचे आमिष
लोकांना शेअर बाजारात गुंतवणुकीचे आमिष दाखवून एका महिन्यात २०० ते ३०० पट नफा कमावण्याचे आश्वासन दिले जाते. परंतु, प्रत्यक्षात लोकांचे पैसे लुटले जातात आणि मोठ्या प्रमाणात फसवणूक केली जाते. अशा फसवणुकीपासून सावध राहण्याचा सल्ला पोलिसांनी दिला आहे.
सायबर फसवणुकीची पद्धत
सायबर गुन्हेगार सुरुवातीला व्हॉट्सअॅप किंवा एसएमएसद्वारे एक लिंक पाठवतात. लिंक उघडताच मोबाइल हॅक केला जातो आणि बँक खात्यावरील नियंत्रण मिळवले जाते. यानंतर खात्यातील रक्कम चोरी केली जाते. दुसरीकडे, सोशल मीडियावरील निष्क्रिय खात्यांचा गैरवापर करून त्यातील फोटो मॉर्फ करून अश्लील व्हिडिओ तयार केले जातात. हे व्हिडिओ ओळखीच्या लोकांना पाठवण्याची धमकी दिली जाते.
सायबर गुन्हेगारांकडून दाखवली जाणारी भीती
१. सिमकार्ड ब्लॉक होईल: तुमचे सिमकार्ड बंद होईल किंवा ब्लॉक केले जाईल, अशी भीती दाखवली जाते.
२. बँक खात्यातील संशयास्पद व्यवहार: तुमच्या बँक खात्यात संशयास्पद व्यवहार झाले असल्याचा आरोप केला जातो.
३. इन्कमटॅक्स उल्लंघन: तुमच्यावर कर नियमांचे उल्लंघन केल्याचा आळ घेतला जातो.
४. पोलिस अटक: तुम्हाला लवकरच अटक केली जाईल, अशी धमकी दिली जाते.
५. गुन्हा दाखल: तुमच्यावर गुन्हा दाखल झाल्याचे सांगितले जाते.
६. अटक वॉरंट: क्राईम ब्रँच किंवा इडी ऑफिसमधून तुमच्याविरुद्ध अटक वॉरंट निघाले आहे, असे खोटे सांगितले जाते.
७. बँक खात्याची चौकशी: तुमच्या बँक खात्याची चौकशी सुरू होईल, अशी धमकी दिली जाते.
८. मोठ्या रकमेचे व्यवहार: तुमच्या बँक खात्यातून मोठ्या रकमेचे व्यवहार झाले आहेत, असे सांगून गुन्ह्याची भीती दाखवली जाते.
९. गुन्हेगारी आरोप: तुमच्या किंवा तुमच्या मुलाचे नाव खोट्या गुन्ह्यांत घेतले जाते, जसे की बलात्काराच्या आरोपांत.
१०. पॉर्न व्हिडिओ ग्रुपशी संबंधितता: तुमचा मोबाईल क्रमांक पॉर्न व्हिडिओ तयार करणाऱ्या ग्रुपमध्ये आढळल्याचे खोटे सांगितले जाते.
फसवणूक कशी टाळावी?
सायबर फसवणुकीपासून स्वतःचा बचाव करण्यासाठी नागरिकांनी खालील गोष्टींवर लक्ष दिले पाहिजे:
1. अनधिकृत लिंकवर क्लिक करू नका: कोणत्याही अनोळखी व्यक्तीकडून आलेल्या लिंकवर क्लिक करणे टाळा.
2. सोशल मीडियावरील निष्क्रिय खात्यांना डिलीट करा: जर एखादे सोशल मीडिया खाते बराच काळ वापरले नसेल, तर ते खाते डिलीट करा.
3. टू-फॅक्टर ऑथेंटिकेशन वापरा: आपल्या सर्व सोशल मीडियावर टू-स्टेप व्हेरिफिकेशन चालू ठेवा.
4. स्थानिक पोलिसांशी संपर्क साधा: कोणत्याही प्रकारच्या संशयास्पद कॉल किंवा मेसेज आल्यास, तत्काळ स्थानिक पोलिस ठाण्याशी संपर्क साधा.
सायबर गुन्हेगारांनी फसवणुकीसाठी तयार केलेले विविध तंत्र आपल्याला फसवणूक करून नुकसान पोहोचवण्याचे असते. प्रत्येक व्यक्तीने सतर्क राहून, पोलिसांनी दिलेल्या सल्ल्याचे पालन केले पाहिजे. सोशल मीडियावरील निष्क्रिय खात्यांचे व्यवस्थापन आणि गुन्हेगारी धमक्यांना बळी न पडणे, हे सायबर गुन्ह्यांपासून स्वतःचा बचाव करण्यासाठी आवश्यक आहे.
हे देखील वाचा: Online smart fone shopping: स्मार्टफोन खरेदी करताय? मग ‘या’ गोष्टी लक्षात ठेवाच