सतर्क राहा, नुकसान टाळा
सायबर युगात डिजिटल माध्यमाचा वापर वाढला असताना, सायबर गुन्हेगार देखील त्यांच्या फसवणुकीच्या पद्धती सतत बदलत आहेत. लग्नाच्या हंगामात सायबर गुन्हेगार अँड्रॉइड ऍप्लिकेशन किट (एपीके) फाईल स्वरूपात खोट्या लग्नाच्या कार्डाचा वापर करून मोबाईल हॅक करत असून, त्यानंतर बँक खाते रिकामे करत आहेत. अशा फसवणुकीच्या घटनांमध्ये वाढ झाली आहे. यासंदर्भात पोलिसांनी नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आवाहन केले आहे.
एपीके फाईलचा धोका आणि तिचा वापर कसा होतो?
एपीके म्हणजे अँड्रॉइड ऍप्लिकेशन किट फाईल. साधारणतः, ही फाईल अँड्रॉइड उपकरणांवर ऍप्स इन्स्टॉल करण्यासाठी वापरली जाते. मात्र, फसवेकर या तंत्रज्ञानाचा गैरवापर करून स्पायवेअर किंवा मालवेअर स्वरूपात एपीके फाईल पाठवतात. यामुळे एकदा फाईलवर क्लिक केल्यास, तुमच्या मोबाईलमधील सर्व माहिती – बँक तपशील, ओटीपी, फोटो, व्हिडीओ, कॉल्स, आणि संपर्क माहिती – सहज चोरली जाते. मोबाईल हॅक झाल्यानंतर, हे फसवेकर तुमच्या परवानगीशिवाय बँक खात्यांतील रक्कम ट्रान्सफर करतात.
अशा फसवणुकीची कार्यपद्धती
सायबर फसवेकर साधारणपणे लग्नाचे निमंत्रण कार्ड पाठवण्याच्या बहाण्याने एपीके फाईल पाठवतात. लोकांमध्ये विश्वास निर्माण करून किंवा ओळख दाखवून, ते व्हॉट्सअॅपवर ही फाईल पाठवतात. या फाईलवर क्लिक केल्यावर ती डाउनलोड होत असताना मालवेअर इन्स्टॉल होते. एकदा हा व्हायरस मोबाईलमध्ये आला की, तो फोनवरील सर्व माहिती नियंत्रित करू लागतो. खास बाब म्हणजे, एपीके फाईल मोबाईलवर कोणतेही आयकॉन दाखवत नाही, त्यामुळे पीडित व्यक्तीला या फाईलच्या अस्तित्वाची जाणीवही नसते.
एपीके फाईल कशी ओळखावी?
अनोळखी क्रमांकावरून आलेल्या कोणत्याही प्रकारच्या अँड्रॉइड ऍप्लिकेशन किट फाईलला तत्काळ ओळखा आणि त्यावर क्लिक करू नका. फसवणुकीच्या उद्देशाने पाठवलेली एपीके फाईल साधारणतः ओळखीच्या व्यक्तीकडून आली असल्याचा भास देण्यासाठी पाठवली जाते, पण तिच्यात बऱ्याचदा मालवेअर किंवा स्पायवेअर असतो. अशा फाईल्सना डाउनलोड करणे धोकादायक ठरू शकते.
फसवणुकीपासून बचावासाठी काही महत्वाच्या टिप्स
सायबर फसवणूक टाळण्यासाठी काही महत्वाच्या गोष्टींकडे लक्ष देणे आवश्यक आहे. सुरक्षित राहण्यासाठी खालील मुद्दे विचारात घ्या:
1. अनोळखी क्रमांकांवरून आलेल्या फाईल्सवर क्लिक करू नका – विशेषतः व्हॉट्सअॅपवर आलेल्या अनोळखी लिंक किंवा एपीके फाईल्सवर क्लिक करू नका. ओळखीच्या व्यक्तीकडून आली असली तरी, त्याची शहानिशा करूनच त्यावर विश्वास ठेवा.
2. ऑटो-डाउनलोड मोड बंद ठेवा – मोबाईलवर सॉफ्टवेअर ऑटो-डाउनलोड मोडवर ठेवण्याचे टाळा. कारण अशा फाईल्स एकदा डाउनलोड झाल्या की, त्या तुमच्या नकळत इन्स्टॉल होऊ शकतात. त्यामुळे फसवणुकीच्या शक्यता वाढतात. सतर्क राहा
3. सॉफ्टवेअर अपडेट्स आणि अँटीव्हायरसची काळजी घ्या – तुमच्या मोबाईलमध्ये अँटी व्हायरस आणि अँटी स्पायवेअर सॉफ्टवेअर ठेवा, तसेच ते नियमित अपडेट करत राहा. यामुळे तुमच्या मोबाईलला अनधिकृत ऍप्सपासून सुरक्षित ठेवता येईल.
4. व्हॉट्सअॅप टू-स्टेप व्हेरिफिकेशनचा वापर करा – टू-स्टेप व्हेरिफिकेशन मोबाईलवर अतिरिक्त सुरक्षा पुरवते. त्याच्या मदतीने फसवेकर तुमच्या अकाऊंटमध्ये सहज प्रवेश करू शकणार नाहीत.
5. सायबर क्राइम हेल्पलाइनवर माहिती द्या – सायबर फसवणूक घडल्यास त्वरित 1930 या हेल्पलाइन नंबरवर संपर्क साधा किंवा जवळच्या सायबर पोलिस ठाण्यात तक्रार नोंदवा. यामुळे फसवणूक टाळण्यास मदत होऊ शकते.
एपीके फाईलमुळे होणारे संभाव्य धोके
एपीके फाईलद्वारे मोबाइलचा कॅमेरा, मायक्रोफोन, जीपीएस, मेसेज, आणि ओटीपी या सर्वांवर नियंत्रण ठेवता येते. फसवेकरांना फाईलवर क्लिक केल्यावर मोबाईलमधील सर्व डेटा, बँक तपशील आणि अन्य महत्त्वाची माहिती सहज मिळते. विशेषतः बँक खात्याशी संबंधित माहिती चोरली जाऊ शकते आणि त्यामुळे आर्थिक नुकसान होण्याची शक्यता असते. सतर्क राहा
सायबर गुन्हेगारांची फसवणूक टाळण्यासाठी नागरिकांनी जागरूक आणि सतर्क राहणे गरजेचे आहे. फसवणुकीच्या घटना वाढत असताना, प्रत्येकाने मोबाईल सुरक्षा वाढवण्यासाठी योग्य पावले उचलणे आवश्यक आहे. सतर्कता हीच सुरक्षा आहे; त्यामुळे कोणत्याही अनोळखी फाईलवर किंवा लिंकवर क्लिक करू नका आणि सतर्क राहा, सुरक्षित राहा.