सारांश: राज्यात शैक्षणिक वर्ष २०२५-२६ पासून इयत्ता पहिलीसाठी ‘सीबीएसई पॅटर्न’ लागू होणार असून, एक एप्रिलपासून वर्ग सुरू होतील. राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरणाअंतर्गत गुणवत्तापूर्ण शिक्षणासाठी नवीन अभ्यासक्रम तयार केला जाईल व शिक्षकांना प्रशिक्षण दिले जाईल. कमी पटसंख्येच्या शाळा बंद न करता त्यातील विद्यार्थी संख्या वाढवण्यावर भर दिला आहे. या उपक्रमामुळे विद्यार्थ्यांना उत्कृष्ट शिक्षणाची संधी मिळेल.
पुणे,(आयर्विन टाइम्स प्रतिनिधी):
केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळाच्या (सीबीएसई) पॅटर्नला पालकांमध्ये वाढत्या ओढ्याच्या पार्श्वभूमीवर राज्यातील शासकीय व अनुदानित शाळांमध्ये ‘सीबीएसई पॅटर्न’ लागू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे विद्यार्थ्यांना गुणवत्तापूर्ण शिक्षण देण्याच्या दिशेने महत्त्वाचे पाऊल उचलण्यात आले आहे.
शालेय शिक्षणमंत्री दादा भुसे यांनी पुणे दौऱ्यादरम्यान यासंदर्भात माहिती दिली. त्यांनी सांगितले की, “शैक्षणिक वर्ष २०२५-२६ पासून इयत्ता पहिलीच्या वर्गांमध्ये ‘सीबीएसई पॅटर्न’ लागू करण्यात येणार आहे, तर २०२६-२७ पासून इतर इयत्तांसाठीही हा पॅटर्न अंमलात आणला जाईल.”
हे देखील वाचा: sangli crime news: लग्नाच्या आमिषाने तरुणीवर अत्याचार; पोलिस अंमलदारावर गुन्हा दाखल
शिक्षण विभागाचा नवीन अभ्यासक्रम तयार
राज्यातील इयत्ता पहिलीच्या विद्यार्थ्यांसाठी ‘सीबीएसई पॅटर्न’नुसार अभ्यासक्रम तयार करण्यात आला आहे. यासाठी बालभारतीकडून पाठ्यपुस्तकांची निर्मिती होणार आहे. याचाच भाग म्हणून शिक्षकांना नवीन अभ्यासक्रमावर प्रशिक्षण देण्याचे नियोजन सुरू आहे. राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषदेचे संचालक राहुल रेखावार यांनी सांगितले की, “इयत्ता पहिलीचे वर्ग येत्या एक एप्रिलपासून सुरू करण्याचा निर्णय झाला आहे.”
राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरणाची अंमलबजावणी
राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरणानुसार विद्यार्थ्यांना उत्कृष्ट शिक्षण देण्यासाठी विविध उपक्रम राबवले जात आहेत. ‘सीबीएसई पॅटर्न’ हा त्याचाच एक भाग आहे. यामध्ये शिक्षणाच्या गुणवत्तेत सुधारणा करण्यासाठी विविध तांत्रिक व व्यावसायिक पद्धतींचा वापर होणार आहे.
कमी पटसंख्येच्या शाळांबाबत धोरण
राज्यात कमी पटसंख्येच्या शाळांबाबत चिंता व्यक्त करत भुसे म्हणाले, “कमी पटसंख्येच्या शाळा बंद करण्याऐवजी तेथे विद्यार्थ्यांची संख्या वाढवण्याचा प्रयत्न केला जाईल. मात्र, शून्य पटसंख्या असलेल्या शाळांबाबत योग्य निर्णय घेण्याची आवश्यकता आहे.”
राज्य सरकारने केलेल्या या निर्णयामुळे पालक, शिक्षक व शाळा प्रशासन यांच्यामध्ये समाधानाचे वातावरण आहे. या उपक्रमामुळे विद्यार्थ्यांना अधिक गुणवत्तापूर्ण शिक्षणाची संधी मिळेल, असा विश्वास व्यक्त होत आहे.
केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळाच्या (सीबीएसई) पॅटर्न (अभ्यासक्रम) देशातील राज्यांमध्ये राबवल्यास अनेक शैक्षणिक, सामाजिक, व आर्थिक फायदे मिळू शकतात. त्यापैकी प्रमुख फायदे पुढीलप्रमाणे आहेत: benefits of CBSE pattern
१. राष्ट्रीय स्तरावरील एकसमानता
– एकसमान शिक्षण पद्धती: सर्व राज्यांमध्ये एकसमान अभ्यासक्रमामुळे विद्यार्थ्यांना समान संधी व सुविधा मिळतील.
– स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी तयारी सुलभ: NEET, JEE, UPSC यांसारख्या राष्ट्रीय स्तरावरील परीक्षांसाठी विद्यार्थी सराव करू शकतात.
२. गुणवत्तापूर्ण शिक्षण
– सुधारित अभ्यासक्रम: सीबीएसई पॅटर्नमध्ये वैज्ञानिक दृष्टिकोन, तर्कशुद्ध विचारसरणी, आणि कौशल्य-आधारित शिक्षणावर भर दिला जातो.
– विविधता आणि समाकलन: प्रगत शिक्षण सामग्री व तंत्रज्ञानाचा समावेश विद्यार्थ्यांच्या ज्ञानवृद्धीमध्ये मदत करतो.
३. विद्यार्थ्यांचा सर्वांगीण विकास
– कौशल्यांचा विकास: शैक्षणिक ज्ञानासोबतच जीवन कौशल्ये, समस्या सोडवण्याचे कौशल्य, आणि सर्जनशीलता विकसित होतात.
– समालोचनात्मक विचारसरणी: उपजत विचारक्षमतेला प्रोत्साहन मिळते.
४. स्थानिक आणि जागतिक स्तरावरील संधी
– जागतिक स्पर्धेसाठी तयार: सीबीएसई पॅटर्न आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील शिक्षणाशी सुसंगत असल्यामुळे विद्यार्थी परदेशातील शिक्षणासाठी सज्ज होतात.
– करिअरच्या संधींमध्ये वृद्धी: व्यावसायिक अभ्यासक्रम व जागतिक मान्यताप्राप्त क्षेत्रांमध्ये प्रवेश सुलभ होतो.
५. शिक्षण व्यवस्थेतील सुधारणांचा भाग
– शिक्षकांचे प्रशिक्षण: सीबीएसईच्या धोरणानुसार शिक्षकांना नियमितपणे अद्ययावत प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यामुळे शिक्षणाचा दर्जा सुधारतो.
– अभ्यासक्रमाचा सातत्याने आढावा: बदलत्या गरजांनुसार अभ्यासक्रम अद्ययावत करण्याची सुविधा.
६. सामाजिक आणि आर्थिक फायदे
– शिक्षणातील असमानता दूर करणे: एकसमान अभ्यासक्रमामुळे ग्रामीण व शहरी विद्यार्थ्यांना समान शैक्षणिक सुविधा मिळू शकतात.
– विद्यार्थ्यांची स्थलांतर सुलभता: पालकांच्या नोकरीच्या बदलामुळे विविध राज्यांमध्ये स्थलांतर केल्यास विद्यार्थ्यांचे शिक्षण सुसंगत राहते.
७. शैक्षणिक पायाभूत सुविधांचा विकास
– शाळांमध्ये आधुनिक साधनांचा वापर: स्मार्ट क्लासेस, डिजिटल लर्निंग, आणि तांत्रिक साधनांचा समावेश.
– नवीन प्रयोगशीलता: विविध उपक्रमांमुळे शिक्षणात नावीन्य येते.
८. राष्ट्रीय एकात्मता
– संस्कृती आणि विचारांची देवाणघेवाण: विद्यार्थ्यांना देशाच्या विविध भागांतील भाषा, संस्कृती, आणि परंपरांविषयी जाणून घेण्याची संधी मिळते.
– सामाजिक सौहार्द: एकसमान शिक्षण पद्धतीमुळे राष्ट्रीय एकात्मता व बंधुभावाची भावना वाढीस लागते.
सीबीएसई पॅटर्न देशभरात राबवल्यास, शिक्षणाची गुणवत्ता सुधारेल, स्पर्धात्मक तयारी सक्षम होईल, आणि विद्यार्थी जागतिक स्तरावर यशस्वी होण्यासाठी सज्ज होतील.