सांगली जिल्ह्यातील राजकीय समीकरणे सध्या प्रचंड गोंधळलेली आणि रंगतदार झाली आहेत. एकीकडे काँग्रेसला मोठी गळती लागली असून दुसरीकडे भाजपच्या ‘जहाजात’ प्रचंड गर्दी झाली आहे.
सांगलीत काँग्रेसला मोठी गळती लागली असून भाजपकडे नेत्यांचा ओघ वाढला आहे. एकेकाळी काँग्रेसने बळ दिलेले अनेक प्रभावी नेते आता भाजप किंवा अन्य पक्षात दाखल झाले आहेत. उरलेले प्रमुख नेते – आ. विश्वजित कदम, खासदार विशाल पाटील आणि आ. विक्रम सावंत – यांच्यातही विसंवाद व नेतृत्वावरील संभ्रम दिसतो. राज्य पातळीवरील काँग्रेस नेते संघटन वाचवण्यात सक्रिय नाहीत, तर कार्यकर्त्यांमध्ये अस्वस्थता आहे.
भाजपमध्ये जयश्री पाटील, अण्णासाहेब डांगे, वैभव पाटील यांसारखे अनेक नेते प्रवेश करत आहेत. आगामी स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकीत विजयाचा आत्मविश्वास भाजप नेत्यांनी व्यक्त केला आहे. मात्र एवढ्या मोठ्या प्रमाणात ‘इनकमिंग’मुळे मूळ भाजप कार्यकर्त्यांमध्ये नाराजी वाढत आहे. समित्या व महामंडळांवरील नियुक्त्या प्रलंबित असल्याने असंतोषाची शक्यता आहे.
एकूणच, काँग्रेसने गळती थांबवून नवीन कार्यकर्ते तयार केले नाहीत तर तिची ताकद आणखी कमी होईल. तर भाजपने जुने-नवे गट सांभाळून मतदारांचा विश्वास टिकवला, तर स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकीत त्यांचा विजय सहज शक्य आहे.
काँग्रेसची पडती बाजू – गळती थांबता थांबेना
एकेकाळी सांगली जिल्ह्यात काँग्रेसने अनेक घराण्यांना राजकीय बळ दिले. शिराळ्याचे नाईक-देशमुख, विट्याचे पाटील, कवठ्याचे घोरपडे, सांगलीचे पाटील हे सर्व काँग्रेसच्या पाठबळावर जिल्हा आणि राज्य पातळीवर प्रभावी ठरले. सत्ता असताना त्यांना पदे, संधी, मान-सन्मान मिळाला. मात्र सत्तेचा तुरा खाली आला आणि विरोधी बाकावर बसावे लागले, तेव्हा अस्वस्थतेची पालवी फुटू लागली.
‘सत्ता हवीच’ या भावनेतून गटबाजी, अंतर्गत टोलवाटोलवी सुरू झाली. एकाने जहाज सोडले, मग दुसऱ्याने… अशा प्रकारे बुडत्या जहाजातून उड्या मारण्याचा सिलसिला सुरू झाला.
आज परिस्थिती अशी की काँग्रेसमध्ये उरलेले प्रमुख चेहरे म्हणजे **आ. विश्वजित कदम, खासदार विशाल पाटील, आ. विक्रम सावंत** एवढेच. कार्यकर्त्यांच्या पाठिंब्यावर जिल्हा उभा राहील, असा विश्वास असला तरी गटांतील स्पर्धा आणि नेतृत्वावरील संभ्रम यामुळे संघटन कमकुवत होत चालले आहे.
नेतृत्वातील विसंवाद आणि मर्यादा
काँग्रेसच्या राज्य पातळीवरील नेतेही या संकटात फारसे सक्रिय दिसत नाहीत.
* बाळासाहेब थोरात पराभवाच्या धक्क्यातून सावरले नाहीत.
* सतेज पाटील यांना कोल्हापूरात स्थानिक अडचणींनी घेरले आहे.
* नाना पटोले आणि पृथ्वीराज चव्हाण यांच्या भूमिका वेगळ्याच दिशांना जात आहेत.
‘माझ्या जिल्ह्यात दुसऱ्याने लक्ष घालू नये’ हा काही नेत्यांचा पवित्रा असल्याने, पक्ष संघटनात्मक पातळीवर खिळखिळा होत चालला आहे. राहुल गांधींची राष्ट्रीय पातळीवरील मोहीम सुरू असतानाही सांगलीत काँग्रेसची ताकद घटते आहे.
विशाल पाटील यांच्या नेतृत्वाविषयी जिल्ह्यातील हाडाचे कार्यकर्ते साशंक आहेत. काही महत्त्वाचे कार्यकर्ते सोडून गेलेत, तर जयश्री पाटील – पृथ्वीराज पाटील यांच्या वादात मध्यस्थी करण्यात विश्वजित-विशाल यांना अपयश आले आहे.
भाजपचे ‘इनकमिंग’ – गर्दी आणि आव्हाने
दुसऱ्या बाजूला भाजपमध्ये प्रचंड ‘इनकमिंग’ सुरू आहे.
काँग्रेस नेत्या जयश्री पाटील, राष्ट्रवादी (शरद पवार गट) नेते अण्णासाहेब डांगे, वैभव पाटील यांच्यासह काँग्रेसचे माजी महापौर, माजी नगरसेवक भाजपमध्ये दाखल झालेत.
याशिवाय काँग्रेस शहर-जिल्हाध्यक्ष पृथ्वीराज पाटील आणि राष्ट्रवादीचे शरद लाड हेही भाजपकडे वळतील, अशी चिन्हे आहेत.
सोमवारी (दि. ११) झालेल्या कार्यकर्ता मेळाव्यात भाजप नेते उत्साहात होते. स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या आगामी निवडणुकीत महायुतीचा महापौर होईल, असा आत्मविश्वास पालकमंत्र्यांनी व्यक्त केला.
मूळ भाजप कार्यकर्त्यांची अस्वस्थता
तथापि, एवढ्या मोठ्या प्रमाणात बाहेरून आलेल्या नेत्यांमुळे मूळ भाजप कार्यकर्त्यांमध्ये अस्वस्थता वाढत आहे.
* नवीन आलेल्या नेत्यांच्या अपेक्षा पूर्ण करताना जुन्या कार्यकर्त्यांकडे दुर्लक्ष होईल का, ही भीती आहे.
* महामंडळे आणि समित्यांवरील नियुक्त्या अद्याप प्रलंबित असल्याने नाराजी वाढू शकते.
* निवडणुकीपूर्वी नियुक्त्या न झाल्यास, असंतोष उफाळण्याची शक्यता आहे.
प्रदेशाध्यक्ष रवींद्र चव्हाण आणि पालकमंत्री चंद्रकांत पाटील यांना जिल्ह्यातील वातावरण सकारात्मक वाटत असले तरी, गटांतील मतभेद आणि ‘तिकीट’ वाटपाच्या वेळी निर्माण होणारी घुसमट भाजपसाठी आव्हान ठरणार आहे.
पुढचा मार्ग – दोन्ही पक्षांसाठी धडे
सांगलीतील राजकारणात सध्या काँग्रेस गळती थांबवण्यात अयशस्वी, तर भाजप इनकमिंगमुळे आव्हानात अशी स्थिती आहे.
* काँग्रेसने नवीन कार्यकर्ते तयार करून संघटन पुन्हा उभारले नाही, तर परिस्थिती आणखी बिकट होईल.
* भाजपने येणाऱ्या नेत्यांच्या आणि मूळ कार्यकर्त्यांच्या अपेक्षा संतुलित न ठेवल्यास, निवडणुकीच्या तोंडावर गोंधळ होऊ शकतो.
सांगली जिल्ह्यातील ही चढाओढ फक्त पक्षांपुरती मर्यादित नाही, तर स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकीतील राजकीय समीकरणांवर थेट परिणाम करणारी आहे.