मुलांच्या (Children’s) वागण्याचा अभ्यास व्हावा
सध्या मुलांच्या (Children’s) परीक्षांचे दिवस आहेत. परीक्षांचा ताण, अभ्यासाची गरज आणि त्यासोबतच पालकांच्या अपेक्षा यांचा सामना करताना अनेकदा मुले चिडचिड करतात, अभ्यासात लक्ष देत नाहीत किंवा विरोधी वागतात. पालकांसाठी ही परिस्थिती चिंताजनक असू शकते, परंतु या परिस्थितीत शांतपणे आणि योग्य प्रकारे कसे हाताळावे, यासाठी काही मार्गदर्शन आवश्यक आहे.
बदलत्या पालकत्वाच्या पद्धती
आजकालची मुलं (Children’s) वेगळी आहेत; त्यांचे विचार, आवडीनिवडी, आणि शिकण्याच्या पद्धती या सर्व गोष्टी पूर्वीपेक्षा खूपच बदलल्या आहेत. त्यामुळे पालकत्वाच्या पद्धतीतही बदल आवश्यक झाला आहे. पारंपरिक पद्धतींनी जिथे यश मिळत नाही, तिथे नव्या दृष्टिकोनाची गरज आहे. पालक आणि शिक्षक हे फक्त परीक्षार्थी घडवण्याचा विचार करीत नाहीत तर समंजस, जबाबदार, आणि नैतिक मूल्यांवर आधारित मुलांचे संगोपन कसे करता येईल याचा विचार करत आहेत.
मुलांच्या वर्तनामागील कारणे
1. आधुनिक जीवनशैलीचा प्रभाव: आजच्या जीवनशैलीत डिजिटल उपकरणे, सोशल मीडियाचा वाढता वापर, आणि तणावपूर्ण वातावरण मुलांच्या वर्तनावर प्रभाव टाकत आहे. त्यामुळे त्यांची चिडचिड, अभ्यासात असलेली बेफिकिरी हे सर्व आपल्या लक्षात येते.
2. प्रवासातील वेळ व ताण: अनेक मुले (Children’s) शाळा आणि शिकवण्यांमुळे प्रवासात बराच वेळ घालवतात, ज्यामुळे त्यांना पुरेशी विश्रांती मिळत नाही. विश्रांतीशिवाय त्यांच्याकडून गुणवत्तापूर्ण अभ्यासाची अपेक्षा करणे चुकीचे ठरेल.
3. पालकांच्या अपेक्षा: मुलांवर जास्त अपेक्षांचा ताणही त्यांना अस्वस्थ करतो. त्यांच्या क्षमता ओळखून त्यांना त्यांच्या गतीने शिकू देणे गरजेचे आहे.
मुलांच्या शिस्तीचा अभाव आणि उपाय
1. स्वतःची कामे स्वतःच करणे: मुलांना लहानपणापासून स्वावलंबी बनवणे आवश्यक आहे. त्यांच्या छोट्या-छोट्या जबाबदाऱ्या देऊन त्यांच्यात शिस्त निर्माण केली पाहिजे. उदाहरणार्थ, त्यांच्या दैनंदिन कामे, शाळेचा गृहपाठ स्वतःच करण्याची सवय लावावी.
2. लाड व संस्कार यांचा समतोल: मुलांवर प्रेम करणे गरजेचे आहे, पण त्याचबरोबर त्यांना शिस्तबद्ध आणि नैतिक मूल्यांचा आदर करणारे बनवणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. मुलांना फक्त हवं तेच देण्यापेक्षा, त्यांच्या प्रत्येक मागणीला नियंत्रण ठेवणे पालकांचे कर्तव्य आहे.
3. प्रोत्साहन देणे: पालकांनी मुलांना सतत प्रोत्साहित करणे आवश्यक आहे. त्यांच्या प्रगतीचे कौतुक केल्यास त्यांना कामात अधिक उत्साह वाटेल. नकारात्मक बोलण्याऐवजी सकारात्मक वातावरण निर्माण करणे महत्वाचे आहे.
4. बदल्याची भावना टाळणे: मुलांमध्ये प्रतिस्पर्धी भावना न वाढवता, त्यांना सद्भावना, मैत्री, आणि प्रेमाचे महत्त्व सांगावे. देशप्रेम, सामाजिक जबाबदारी यांचे मूल्य त्यांना शिकवले पाहिजे.
पालकांचे महत्त्वाचे कर्तव्य
1. पुरेसा वेळ देणे: पालकांनी आपल्या मुलांना (Children’s) वेळ देणे हे सर्वात महत्त्वाचे आहे. मुलांशी संवाद साधून त्यांची चिंता, ताण समजून घेतल्यास त्यांना एक विश्वासपूर्ण आधार मिळतो.
2. बचतीचे महत्त्व: लहानपणापासून मुलांना पैशांचे व्यवस्थापन, बचत याचे शिक्षण दिल्यास त्यांना आर्थिक शिस्त लागते आणि भविष्याचा विचार करण्याची क्षमता विकसित होते.
3. समतोल साधणारा दृष्टिकोन: परीक्षा असोत किंवा नाहीत, पालकांनी मुलांच्या मानसिक आरोग्याचा विचार करूनच त्यांच्यावर अभ्यासाचा ताण लावावा. मुलांना (Children’s) शिकण्याची मजा वाटावी, अशी प्रेरणा दिली पाहिजे.
मुलांचा अभ्यासाकडे होणारा अळटटाईप किंवा चिडचिड लक्षात घेतली पाहिजे, परंतु त्यासाठी पालकांनी धीर धरून शांतपणे, प्रेमाने, आणि सकारात्मक दृष्टिकोनातून हा प्रश्न सोडवावा. मुलांच्या (Children’s) जीवनात पालकांनी मार्गदर्शक आणि आधारस्तंभाची भूमिका घ्यावी. या काळात योग्य मार्गदर्शन, शिस्त आणि प्रेमाचा समतोल साधल्यास मुलांच्या वागण्यात आणि अभ्यासात हवी ती सुधारणा निश्‍चितच दिसून येईल.