श्वास म्हणजे जीवन. आपण कितीही आरोग्यदायी जीवनशैली स्वीकारली तरी योग्य श्वसनाशिवाय शरीराची संपूर्ण कार्यक्षमता टिकून राहू शकत नाही. आधुनिक जीवनशैलीमुळे आपण वेगवान श्वसन करतो, परंतु दीर्घ श्वसनाची सवय आपल्याला मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी आवश्यक आहे.
दीर्घ श्वसन हा कोणत्याही औषधाशिवाय शरीर आणि मनासाठी प्रभावी उपाय आहे. नियमित सराव केल्यास तणावमुक्त, निरोगी आणि सशक्त जीवन जगता येते. तर, आजपासूनच दीर्घ श्वसनाची सवय लावा आणि त्याचे सकारात्मक परिणाम अनुभवा!
दीर्घ श्वसन म्हणजे काय?
दीर्घ श्वसन म्हणजे नाकावाटे हळूहळू आणि खोलवर श्वास घेणे व त्यानंतर संथपणे आणि पूर्णपणे श्वास सोडणे. हे केवळ योग किंवा प्राणायामाचा एक भाग नसून, हे आपल्या दैनंदिन जीवनशैलीत समाविष्ट करणे महत्त्वाचे आहे.
हे देखील वाचा: खेळाडूंनो, तुम्ही पावडर प्रथिनांचे सेवन करता का? मग जाणून घ्या…
दीर्घ श्वसनाचे महत्त्व आणि फायदे
१. शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर टाकते
शरीरातील ७०% विषारी घटक हे श्वसनाद्वारे बाहेर टाकले जातात. जर श्वास खोल आणि संथ घेतला, तर शरीरातील कार्बन डायऑक्साईड आणि इतर हानिकारक पदार्थ सहज बाहेर टाकले जातात, ज्यामुळे शरीर निरोगी राहते.
२. मेंदूवरील ताण कमी करतो
दीर्घ श्वसनामुळे शरीर शांत होते आणि तणाव कमी होतो. अभ्यासानुसार, दीर्घ श्वसनामुळे कॉर्टिसोल (ताण निर्माण करणारे संप्रेरक) चे प्रमाण कमी होते, परिणामी मेंदू शांत राहतो आणि अधिक कार्यक्षमतेने कार्य करतो.
३. हृदयाच्या आरोग्यासाठी उपयुक्त
जेव्हा आपण खोल श्वास घेतो, तेव्हा ऑक्सिजनयुक्त रक्त शरीरात प्रभावीपणे फिरते. यामुळे हृदयाला रक्त पंप करण्यासाठी अधिक मेहनत घ्यावी लागत नाही. परिणामी, हृदयाचे आरोग्य सुधारते आणि हृदयविकाराचा धोका कमी होतो.
४. पचनसंस्थेच्या कार्यक्षमतेत सुधारणा
श्वास आणि पचन यांचा घनिष्ठ संबंध आहे. deep breathing मुळे पचनक्रिया सुधारते, कारण ऑक्सिजनयुक्त रक्त पचनसंस्थेच्या अवयवांपर्यंत प्रभावीपणे पोहोचते आणि त्यांची कार्यक्षमता वाढते.
हे देखील वाचा: health benefits: पिस्ता खाण्याचे महत्त्वाचे आरोग्यदायी 8 फायदे जाणून घ्या
५. रोगप्रतिकारशक्ती वाढवतो
शरीराच्या पेशींना पुरेसा ऑक्सिजन मिळाल्यास त्यांची कार्यक्षमता वाढते, परिणामी शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती सुधारते. यामुळे सर्दी, ताप आणि इतर संसर्गजन्य आजारांपासून संरक्षण मिळते.
६. स्नायूंना आराम मिळतो
दीर्घ श्वसनामुळे शरीराच्या स्नायूंमधील ताठरपणा कमी होतो. त्यामुळे संपूर्ण शरीराला आराम मिळतो आणि स्नायू मोकळे होतात. नियमित सराव केल्यास पाठदुखी, मानदुखी आणि सांधेदुखी कमी होण्यास मदत होते.
७. रक्तशुद्धीकरण होते
श्वसनामुळे रक्तातील ऑक्सिजनचे प्रमाण वाढते आणि कार्बन डायऑक्साईड सहज बाहेर टाकले जाते. त्यामुळे रक्त अधिक शुद्ध होते आणि शरीरातील अवयव निरोगी राहतात.
८. फुफ्फुसांची क्षमता वाढते
खोल आणि संथ श्वसनामुळे फुफ्फुसांचा पूर्ण क्षमतेने वापर होतो. त्यामुळे फुफ्फुसांचे कार्यक्षमता वाढते आणि श्वसनाचे विकार टाळण्यास मदत होते.
९. एकाग्रता आणि स्मरणशक्ती वाढते
मेंदूला अधिक ऑक्सिजन मिळाल्याने एकाग्रता वाढते. विद्यार्थ्यांसाठी किंवा बौद्धिक श्रम करणाऱ्या व्यक्तींसाठी दीर्घ श्वसनाचा सराव अत्यंत लाभदायक ठरतो.
दीर्घ श्वसन कसे करावे?
– शांत जागी ताठ बसून किंवा झोपून डोळे बंद करा.
– नाकावाटे खोल श्वास घ्या आणि फुप्फुस पूर्णपणे भरून घ्या.
– काही सेकंद श्वास रोखा आणि मग संथपणे श्वास सोडा.
– हे क्रियाकलाप दिवसातून ५-१० मिनिटे करा.