सारांश: शेतकऱ्यांसाठी ड्रोनद्वारे औषध फवारणी ही वेळ, कष्ट, आणि खर्च वाचवणारी आधुनिक पद्धत आहे. केंद्र शासन पुरस्कृत कृषी यांत्रिकीकरण योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना ४०% ते ५०% अनुदानावर ड्रोन खरेदी करता येईल. अर्जासाठी महाडीबीटी पोर्टल उपलब्ध असून, या तंत्रज्ञानामुळे शेती उत्पादनक्षमता वाढून रोजगार निर्मिती होण्यास मदत होईल.
सध्याच्या काळातील शेतकऱ्यांची समस्या
सध्या शेतकरी मोठ्या क्षेत्रावर पीक घेतात. यामुळे फवारणी करताना वेळ, पैसा, आणि कष्ट जास्त खर्च होतात. याशिवाय विषारी औषधांच्या संपर्कामुळे शेतकऱ्यांच्या आरोग्याला धोका निर्माण होतो. या समस्यांवर मात करण्यासाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर म्हणून ड्रोनचा उपयोग वाढत आहे.
ड्रोनचा उपयोग आणि फायद्यांची यादी
1. समतोल औषध फवारणी:
ड्रोनद्वारे पिकांवर समतोल प्रमाणात औषध फवारणी करता येते.
2. वेळ, खर्च, आणि कष्ट वाचवणे:
पारंपरिक पद्धतीपेक्षा ड्रोनद्वारे फवारणी जलद, परवडणारी, आणि सोपी ठरते.
3. नवीन रोजगार निर्मिती:
ड्रोन ऑपरेटर आणि तंत्रज्ञानाच्या देखभालीसाठी प्रशिक्षित व्यक्तींना रोजगाराच्या संधी निर्माण होतात.
4. कृषीतील अन्य उपयोग:
ड्रोनचा वापर कीटकनाशके, खतं, सूक्ष्म मूलद्रव्ये फवारणीसह जमिनीचे नकाशे तयार करणे आणि इतर विशिष्ट कृषी कामांसाठी होतो.
अनुदान आणि त्याचे लाभ
शेतकऱ्यांसाठी केंद्र शासन पुरस्कृत ‘कृषी यांत्रिकीकरण उपअभियानांतर्गत’ drone खरेदीसाठी अनुदान योजना जाहीर केली आहे.
– शेतकरी उत्पादक कंपन्या आणि सहकारी संस्था:
४०% म्हणजेच ४ लाख रुपये अनुदान.
– कृषी पदवीधर आणि महिला शेतकरी (लहान/सीमांत):
५०% म्हणजेच ५ लाख रुपये अनुदान.
– सर्वसाधारण शेतकरी:
४०% म्हणजेच ४ लाख रुपये अनुदान.
अर्ज प्रक्रिया
1. महाडीबीटी पोर्टलवर अर्ज:
अर्जासाठी [महाडीबीटी पोर्टल](https://mahadbt.maharashtra.gov.in/Farmer) उपलब्ध आहे.
2. आवश्यक कागदपत्रे:
अर्जदाराने अनुदानासाठी लागणारी कागदपत्रे पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
3. तांत्रिक मदत:
अधिक माहितीसाठी जवळच्या तालुका कृषी अधिकारी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
ड्रोनद्वारे फवारणीचा आर्थिक लाभ
– पारंपरिक पद्धतीत एका एकरासाठी १०-१२ पंप लागतात, ज्यासाठी ५००-६०० रुपये खर्च होतो.
– drone द्वारे फवारणीसाठी एका एकरासाठी ६००-७०० रुपये खर्च होतो, परंतु वेळ आणि श्रमांची मोठी बचत होते.
– शेतकरी स्वतःचा drone खरेदी केल्यास मोठ्या शेतीसाठी हा खर्च अजून कमी होतो.
कृषी यांत्रिकीकरणासाठी सकारात्मक पाऊल
drones सारख्या आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे केवळ शेतकऱ्यांच्या शेतीतच नव्हे तर संपूर्ण कृषी क्षेत्रात नवा अध्याय सुरू होईल. खर्च, वेळ, आणि कष्ट यांची बचत होऊन उत्पादनक्षमता वाढेल. त्याचबरोबर, ग्रामीण भागात रोजगार निर्मिती होऊन तांत्रिक ज्ञानाचा प्रचार आणि प्रसार होईल.
शेतकऱ्यांनी या संधीचा लाभ घेत आधुनिक कृषी पद्धतीकडे वळावे, हीच शासनाची अपेक्षा आहे.